Jak odczytywać oznaczenia łożysk?

Oznaczenia łożysk stanowią kluczową informację na temat ich specyfikacji, parametrów oraz przeznaczenia. Aby prawidłowo dobrać łożysko do konkretnej aplikacji, konieczne jest zrozumienie systemu oznaczeń stosowanego przez producentów. Choć mogą one wydawać się skomplikowane, ich dokładne poznanie pozwala na precyzyjny wybór odpowiedniego rozwiązania. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jak interpretować oznaczenia łożysk i na co zwrócić uwagę przy ich doborze.

Co oznaczają oznaczenia łożysk tocznych?

Oznaczenia łożysk to zestaw liter i cyfr, które przekazują informacje o rodzaju łożyska, jego wymiarach, tolerancjach, konstrukcji oraz dodatkowych cechach, takich jak materiały czy uszczelnienia. Taki system oznaczeń jest powszechnie stosowany przez producentów na całym świecie, co pozwala na łatwą identyfikację produktów różnych firm.

Standardowy system oznaczeń został opracowany przez organizacje takie jak ISO (Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna) i DIN (Niemiecki Instytut Normalizacyjny), jednak niektórzy producenci dodają własne symbole, które wskazują na specyficzne właściwości ich produktów.

Jak odczytywać oznaczenia łożysk?

Każde oznaczenie łożyska składa się z kilku części:

1. Kod podstawowy – określa podstawowe cechy łożyska, takie jak typ i rozmiar.

2. Dodatkowe symbole – wskazują na szczególne cechy, np. rodzaj uszczelnień, materiały lub precyzję wykonania.

3. Przedrostki i przyrostki – dodają szczegółowe informacje dotyczące konkretnego zastosowania lub modyfikacji.

Kod podstawowy

Kod podstawowy to fundament oznaczenia łożyska. Składa się on z:

• Serii łożyska: określa proporcję między średnicą wewnętrzną, zewnętrzną i szerokością łożyska.

• Średnicy nominalnej: wskazuje rozmiar otworu w łożysku (średnica wewnętrzna).

• Typu łożyska: informuje o konstrukcji, np. czy jest to łożysko kulkowe, stożkowe czy walcowe.

Dodatkowe symbole

Dodatkowe symbole występują przed lub po kodzie podstawowym. Przykłady:

• Z – osłona metalowa z jednej strony,

• 2Z lub ZZ – osłona metalowa po obu stronach,

• RS – uszczelnienie gumowe z jednej strony,

• 2RS – uszczelnienie gumowe po obu stronach,

• C3 – zwiększony luz wewnętrzny.

Przedrostki i przyrostki

Przedrostki mogą wskazywać na specjalne wykonanie łożyska, np.:

• K – stożkowy otwór wewnętrzny,

• P – wysoka precyzja wykonania,

• F – łożysko w obudowie.

Przyrostki natomiast często informują o modyfikacjach lub dodatkowych funkcjach:

• TN – koszyk wykonany z tworzywa sztucznego,

• E – zwiększona nośność,

• M – koszyk wykonany z mosiądzu.

Przykład oznaczenia łożyska

Weźmy oznaczenie 6205-2RS1:

1. "62" – seria łożyska: łożysko kulkowe jednorzędowe o standardowej proporcji wymiarów.

2. "05" – średnica otworu: 5 x 5 mm = 25 mm (należy pomnożyć przez współczynnik 5).

3. "2RS1" – uszczelnienie gumowe po obu stronach, wykonane w specyficznej konstrukcji.

Inny przykład to 32010X:

1. "32" – seria łożyska: łożysko stożkowe.

2. "010" – średnica otworu: 50 mm.

3. "X" – ulepszona geometria wewnętrzna.

Kluczowe cechy łożysk a ich oznaczenia

1. Typ łożyska

Każdy typ łożyska ma swoje specyficzne oznaczenie:

• Kulkowe: seria zaczyna się od 6 lub 8 (np. 6205).

• Stożkowe: seria zaczyna się od 3 (np. 32010X).

• Walcowe: seria zaczyna się od 2 (np. NU205).

2. Luz wewnętrzny

Luz wewnętrzny wpływa na sposób pracy łożyska w różnych warunkach:

• C2 – mniejszy niż standardowy,

• C3 – większy niż standardowy,

• C4 – jeszcze większy luz.

3. Precyzja wykonania

W przypadku łożysk o wysokiej precyzji stosuje się oznaczenie klasa dokładności (np. P5, P4). Dodatkowo niektóre łożyska są zaprojektowane z napięciem wstępnym, co poprawia ich stabilność przy dużych prędkościach obrotowych.

4. Uszczelnienia i osłony

Ochrona przed zanieczyszczeniami jest niezwykle ważna w wielu aplikacjach. Oznaczenia:

• Z/2Z – metalowe osłony,

• RS/2RS – gumowe uszczelnienia.

5. Koszyk

Rodzaj materiału koszyka ma znaczenie w kontekście trwałości i odporności na temperaturę:

• TN – tworzywo sztuczne,

• M – mosiądz,

• J – stal.

Wskazówki przy wyborze łożysk

1. Określ warunki pracy: Zastanów się, w jakim środowisku będzie działać łożysko (temperatura, obciążenie, zanieczyszczenia).

2. Dobierz odpowiedni luz: Wybierz luz wewnętrzny dostosowany do warunków termicznych i mechanicznych.

3. Zwróć uwagę na uszczelnienia: Wybierz rodzaj uszczelnienia odpowiedni dla warunków otoczenia.

4. Sprawdź precyzję: W aplikacjach o wysokiej dokładności wybierz łożyska o wysokiej klasie precyzji (P5, P4).

5. Skonsultuj się z producentem: Jeśli oznaczenia są niejasne, warto skonsultować się z dokumentacją techniczną producenta.

Jak zbudowane jest łożysko

Łożysko składa się z kilku podstawowych elementów:

• Pierścień zewnętrzny i pierścień wewnętrzny, między którymi znajdują się elementy toczne (kulki, wałeczki, baryłki).

• Rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym – może być stosowany dla ułatwienia montażu.

• Prowadzony na pierścieniu zewnętrznym lub prowadzony na pierścieniu wewnętrznym – określa sposób pracy elementów tocznych.

Podsumowanie

Podsumowując, odczytanie oznaczenia łożyska wymaga analizy jego cyfrowo-literowego kodu, gdzie uwzględnione są takie aspekty jak rodzaj łożyska, średnica, klasa dokładności, kąty działania oraz ewentualne dodatkowe cechy, jak blaszka ochronna czy rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym.